नेकपा (माओवादी केन्द्र)ले कैयौं स्थगनपछि शुक्रबार केन्द्रीय कमिटीको बैठक बस्ने भएको छ र पार्टी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालको विरोधका बाबजुद आइतबार संसदले अनुमोदन गरेको अमेरिकी अनुदान सम्झौतालाई लिएर छलफल हुने अपेक्षा गरिएको छ ।
पार्टीको एमसीसी विरोधी अभिव्यक्तिका बाबजुद मिलेनियम च्यालेन्ज कर्पोरेशन नेपाल कम्प्याक्टको अनुमोदनका लागि मतदान गर्ने दाहालको निर्णयको विरोधमा वरिष्ठ नेता नारायणकाजी श्रेष्ठ अग्रपंक्तिमा छन् ।एमसीसी कम्प्याक्टको अनुमोदनलाई श्रेष्ठसहित अन्य नेताहरु लिलामणि पोखरेल, गिरिराजमणि पोखरेल, देव गुरुङ, कृष्णबहादुर महरा, लेखनाथ न्यौपाने, अञ्जना विशंखेलगायतले चर्को विरोध गरेका छन् ।कतिपयले पार्टी छाड्ने धम्की दिएर खुलेर सार्वजनिक घोषणा गरेका छन् । व्याख्यात्मक घोषणाले पार्टीको परिमार्जनको चाहना पूरा भएको दाबी गर्दै अनुदान अनुमोदनको बचाउ गरेका दाहाललाई उनीहरुले घेरेका छन् ।
साताको छलफलपछि सत्तारुढ दलबीचको समझदारीमा व्याख्यात्मक घोषणालाई सम्माझौता समावेश गर्ने सहमति भएपछि दाहालले शनिबार अनुमोदनका लागि स्वीकृति दिएका हुन् ।
अनुमोदनको विरोध गर्नेहरूले तर्क गर्छन् कि 'व्याख्यात्मक घोषणाको कुनै कानूनी स्थिति छैन र जनतालाई धोका दिनको लागि मात्र पेश गरिएको थियो, अमेरिकाले पहिले नै सम्झौता परिवर्तन गर्न नसकिने बताएको छ।'
अमेरिकी अनुदानका प्रमुख प्रतिपक्षी लिलामणि पोखरेलले एमसीसी अनुमोदनको समस्या केन्द्रीय समितिको बैठकमा उठाउने बताए । उनले श्रेष्ठसहित पार्टीभित्रको कुनै गुटमा आफू आबद्ध नभएको बताए ।उनले भने, "म मेरो युद्ध एक्लै लड्नेछु।"
एमसीसी सम्झौताका विपक्षीहरूले आरोप प्रत्यारोपको बृद्धि गर्न थालेपछि केन्द्रीय कमिटी बैठकले दाहाललाई टाउको दुख्ने सम्भावना छ ।
सत्तारुढ गठबन्धनको सम्भावित विघटनबाट बच्न दाहालले कम्प्याक्टको अनुमोदनलाई समर्थन गर्ने निर्णय गरे। उनले आफ्नो राजनीतिक कागजात डिसेम्बरमा पार्टीको महासभामा मात्र पारित गराए, जसमा उनले एमसीसी सम्झौताको कडा आलोचना गरे। माओवादी केन्द्रको संसदीय दलले फागुन १६ गते गठबन्धनबाट बाहिरिने निर्णय गरेपछि प्रशासनले संसदमा सम्झौता पेश गर्ने तयारी गरेको थियो ।
सोमबार आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा दाहालले कम्प्याक्टको स्वीकृतिको बचाउ गर्दै विशेषगरी श्रेष्ठको सन्दर्भमा विरोध गर्नेले पार्टी छाड्न सक्ने सुझाव दिए ।
खासगरी पार्टी अध्यक्षले विपक्षीहरु छाड्ने स्पष्ट पारेपछि श्रेष्ठ नेतृत्वको गुटले परिस्थितिलाई कसरी सम्हाल्ने भन्नेमा निरन्तर बहस गरिरहेको छ ।
श्रेष्ठ निकटका नेताहरुका अनुसार नयाँ राजनीतिक दल गठनलगायतका विभिन्न विकल्पमा छलफल भइरहेको छ । तर, आन्तरिक द्वन्द्वको आवाज चर्को बन्दै गएको उनीहरुको दाबी छ ।विशेष गरी चुनाव नजिकिँदा पार्टी छाडेर नयाँ गठन गर्न पनि उनीहरूलाई गाह्रो हुनेछ।
दाहाल र श्रेष्ठबीचको यो विवाद कतिसम्म जान्छ भन्ने कुरा पार्टी अध्यक्षको कार्यशैलीले निर्धारण गर्ने आन्तरिक स्रोतले बताएको छ । मंगलबार पत्रकार सम्मेलन गरेलगत्तै दाहालले बुधबार श्रेष्ठलाई सम्पर्क गरेका थिए ।
दाहालले मनाएको भन्दै श्रेष्ठ नेतृत्वको गुट केन्द्रीय कमिटी बैठकमा सहभागी हुन सहमत भएको थियो ।
‘हामीले शुक्रबारको केन्द्रीय कमिटी बैठकमा भाग लिने निर्णय गरेका छौँ, तर मुद्दा कसरी अगाडि बढ्छ हेर्छौँ,’ श्रेष्ठ निकटका वरिष्ठ नेता तथा पार्टी सांसद गिरिराजमणि पोखरेलले भने । "बैठकमा भाग लिएपछि, हामी छनौट गर्नेछौं।"
‘जनयुद्ध’ सुरु भएको भन्दै दाहाल र श्रेष्ठबीच साढे दुई दशकअघि खलबलिएको थियो । दाहालले १९९६ मा माओवादी पार्टी स्थापना गरे र द्वन्द्व सुरु गरे भने श्रेष्ठले नेकपा (एकता केन्द्र)को नेतृत्व गरे । दशक लामो द्वन्द्व अन्त्य गर्ने शान्ति सम्झौताको तीन वर्षपछि सन् २००९ मा श्रेष्ठ १३ वर्षको अन्तरपछि दाहालसँग पुनः भेट भएका थिए ।
पर्यवेक्षकहरूका अनुसार पार्टीलाई व्यक्तिगत जानीका रूपमा सञ्चालन गरेको भन्दै कारवाहीमा परेका दाहालले केन्द्रीय समितिमा धेरै लेखाजोखा गर्नुपर्ने हुनसक्छ तर सदस्यहरू कत्तिको सशक्त रूपमा प्रस्तुत हुन्छन् भन्ने कुरामा भर पर्छ ।
"श्रेष्ट नेतृत्वको पक्षले मात्र होइन, अन्य धेरै नेताहरूले MCC मा दाहालको निरन्तर परिवर्तन हुने अडानमा प्रश्न उठाउनेछन्," राजनीतिक अर्थशास्त्री हरि रोकाले भने। ‘दाहालले उनीहरुलाई मनाउन नसके उहाँसँग बस्ने वा नमान्ने निर्णय उनीहरुले नै गर्नुपर्छ ।
रोकाका अनुसार केन्द्रीय कमिटी बैठकपछि श्रेष्ठले पार्टी छाड्ने सम्भावना छ तर दाहालले एमसीसीको चासोलाई कसरी सम्बोधन गर्ने भन्नेमा पनि भर पर्छ ।
एमसीसी सम्झौताजस्ता महत्वपूर्ण विषयमा दाहालको विरोधाभासपूर्ण अडानका कारण उहाँसँगको सम्बन्ध तोड्नु उपयुक्त हुने श्रेष्ठको बैठकमा सहभागी हुनेहरू बताउँछन् ।
"पार्टीका अधिकांश नेताहरूले पार्टी नियमभन्दा पनि इच्छाशक्तिमा चलेको बताउँदै आएका छन् ।" त्यसैले एमसीसीलाई प्रायोजन गर्ने र देशलाई धोका दिने जिम्मेवारी लिनु हुँदैन,’ श्रेष्ठका निकटतम सहयोगीले भने, ‘हामीले पार्टी छोड्न सल्लाह दिएका छौं।
